Queer Belgian Art

Aanvaardbare of verboden intimiteiten, wisselende invullingen van mannelijkheid, vrouwelijkheid of nonbinariteit,  louter seksuele daden dan wel een aangeboren geaardheid… De geschiedenis van seksualiteit, genderidentiteit en expressie is er vooral één van continue verandering, die onder de parapluterm 'queer' schuilgaat.

Kunstenaars gingen op hun beurt – bewust of onbewust – uiteenlopend om met deze thema’s. En zo vinden we doorheen de voorbije 5 eeuwen ook in de Zuidelijke Nederlanden variërende voorstellingen terug van, onder andere, same-sex intimiteit, normtransgressie of fluïde lichamelijkheid. Soms denken we de persoonlijke voorkeur van kunstenaars te zien in hun werk. Soms willen we misschien vooral onszelf herkennen in voorstellingen uit het verleden.

In 2027 wijdt het MSK als eerste in België een tentoonstelling aan queer interpretaties van 500 jaar kunst in de Zuidelijke Nederlanden. In buitenlandse tentoonstellingen rond dit thema wordt namelijk zelden aandacht besteed aan onze regio. Toch maakten ook grote namen uit het pantheon zoals Rubens of Ensor werken met een queer invalshoek.

Door bewust te breken met de cis-heteronormatieve focus van de kunstgeschiedenis, alternatieve lezingen toe te laten en historische casussen te onderzoeken, onthult de tentoonstelling hoe seksualiteit en genderidentiteit in de loop der eeuwen werden beleefd en hoe dit zich vertaalde in kunst. Daarmee roept het museum expliciet op tot het verrijken van de verhalen die we via onze collecties vertellen.

Ter voorbereiding van de tentoonstelling haalt het MSK de banden aan met collegamusea, archieven en privécollecties uit binnen- en buitenland, betrekt het experts in queer (kunst)geschiedenis en stimuleert het nieuw onderzoek.

Tegelijk zoekt het museum de stem van LGBTQIA+ gemeenschappen op, om het complexe verhaal van een queer kunstgeschiedenis samen te schrijven. 'Queer Belgian Art' is daarmee een logische voortzetting van de LGBTQIA+ programma’s in het MSK die sinds 2022 de verbinding maken tussen de kunst van toen en de queer cultuur van vandaag.

Van veel historische personen weten we niet hoe ze hun identiteit of geaardheid beleefden – concepten die in hun huidige vorm bovendien pas recent ontstonden. Vrouwelijke kunstenaars zijn ondervertegenwoordigd in musea, laat staan vrouwen die van vrouwen hielden. Kunstwerken met een ‘queer ondertoon’ zijn niet zomaar op te zoeken in catalogi, of werden misschien te gewaagd bevonden om in een museumcollectie te belanden.

Om de tentoonstelling nog meer te verrijken, lanceert het MSK daarom een open oproep. Heb je weet van kunst met een queer ondertoon die vóór 1950 gemaakt werd in de Zuidelijke Nederlanden, of van kunstenaars of verzamelaars wiens verhaal dringend meer onderzoek verdient? Neem dan contact op met curator Bart Ooghe.