Ga naar inhoud (Enter)

'Het sigarenkistje' - Patrick Van Caeckenbergh

Vanuit zijn achtertuin in de landelijke Vlaamse Ardennen regeert Patrick Van Caeckenbergh (°1960) over de wereld. Een persoonlijke wereld, die hij naar zijn eigen herinneringen en verlangens heeft ingericht. Met de tentoonstelling 'De Pantoloog (danke schön)' bracht hij fragmenten uit die fantasierijke wereld binnen in het MSK, en in 2017 schonk hij zijn kunstwerk 'Het sigarenkistje' aan het museum.

De wereld van 'hij die alles liefheeft'

'Pantologie' is de wetenschap van het geheel. De 'pantoloog' is de persoon die alles liefheeft. In zijn parallelle wereld, die veel gelijkenis vertoont met de onze, maar er tegelijkertijd ver van af staat, speelt Van Caeckenbergh met zijn gedachten als een jonge poes met een bolletje wol. Zijn grootste ambitie is dan ook een huisdier te zijn.

Net als Monsieur Teste van Paul Valéry heeft Van Caeckenbergh voor zichzelf een innerlijk eiland geschapen en verdoet hij zijn tijd met het verkennen en versterken ervan. Hij gaat op zoek naar het extreme genot van het eenzaam uitvinden.

De wereld begrijpen als bricoleur

De diversiteit van de wereld wordt onderzocht met de methode van het verzamelen, klasseren en inventariseren, waarbij hij vrij gebruik maakt van taxonomie en genealogie, cartografie en kosmogonie. De eenheid van de wereld wordt gereconstrueerd met de techniek van de collage en de assemblage.

Maar het onderzoek gebeurt niet systematisch. De attitude van de kunstenaar is niet deze van de wetenschapper maar van de bricoleur. In plaats van de wereld in kaart te brengen schept hij nieuwe werelden waarin hij als een kamergeleerde in constante verwondering op ontdekkingsreis gaat.

De illusie van het alomvattende

Maar hoe hard de pantoloog ook zijn best doet om het leven, de wereld en de kosmos in één systeem te vatten, hoe verder hij er van verwijderd raakt. Zijn verwoede pogingen zijn een mooie illustratie van de paradox van het kunstenaarschap. De kunstenaar is kind van zijn tijd en staat actief in het volle leven. Maar tegelijkertijd bezit hij het vermogen om er voortdurend van verstoken te blijven

De wereld van Van Caeckenbergh past daarom helemaal aan bij deze van de Gouden Eeuw, toen geleerden en amateurs het universum trachtten te vatten in wonderkamers, verzamelingen en taxonomieën.

Studiolo

De droomwereld van Van Caeckenbergh landde in 2017 in het museum tijdens de tentoonstelling 'De Pantoloog (danke Schön)'. Naar aanleiding daarvan schonk de kunstenaar het werk 'Het sigarenkistje' aan het museum. Deze reusachtige sigarenkist is het atelier van kunstenaar. Twintig jaar lang heeft hij in deze ruimte gewoond en gewerkt.

In niets lijkt het op het atelier van een beeldhouwer of een schilder. Het is eerder een studiolo van een zestiende-eeuwse kamergeleerde. Een studeervertrek dat later evolueerde naar een encyclopedische verzameling of Wunderkammer, de voorloper van het moderne museum. Om te lezen en te schrijven, te dromen of na te denken heeft de kunstenaar niet veel plaats nodig. Patrick Van Caeckenbergh werkt hoofdzakelijk in zijn hoofd.