Ga naar inhoud (Enter)

MSK Gent krijgt een nieuw topstuk in bruikleen

Jean Delcour Jakobus de Mindere ca 1690 91
Jean Delcour, 'Jakobus de Mindere', ca. 1690-1691, Collectie Vlaamse Gemeenschap, langdurige bruikleen aan het MSK

De Vlaamse Overheid geeft een nieuw Vlaams Topstuk in langdurige bruikleen aan het MSK: een bozzetto uit ca. 1690-1691 van de hand van de Luikse kunstenaar Jean Delcour. De Vlaamse Overheid verwierf het beeldhouwwerk eerder dit jaar, nadat de Topstukkenraad het bevestigde als een topstuk. Het werk wordt nu in onze museumzalen getoond en vormt een versterking van de collectie oude kunst.

Jean Delcour, Hamoir 1631 – Luik 1707

De barokbeeldhouwer Jean Delcour, ook wel de ‘Luikse Bernini’ genoemd, werd na zijn terugkeer uit Rome – tijdens de jaren 1660 hét centrum van de barokke beeldhouwkunst in Europa – snel de belangrijkste en meest veelzijdige beeldhouwer van het Prinsbisdom Luik. Hij kreeg tal van opdrachten voor de realisatie van onder meer oksalen, altaren en preekstoelen voor kerken en kloosters. Maar zijn reputatie reikte verder dan Luik.

De faam en het werkterrein van de beeldhouwer strekten zich uit over de hele Zuidelijke Nederlanden, met prestigieuze opdrachten voor onder meer het praalgraf van bisschop Eugenius Albertus d’Allamont in de Sint-Baafskathedraal van Gent (1667-1672) en het Hoogaltaar van de voormalige Abdijkerk in Herkenrode (1672-1694); thans in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Hasselt) als resultaat.

Het nieuwe Topstuk

Het Topstuk dat vandaag onthuld wordt, is een bozzetto (een model voor een sculptuur, gemaakt in was of – en in dit geval – in klei) van Jakobus de Mindere. Het is een voorstudie voor het gelijknamige beeld uit een reeks van zes monumentale heiligensculpturen die Jean Delcour realiseerde voor de Sint-Jacobskerk van Luik en die zich nog steeds in situ bevinden: Jakobus de Mindere – de patroonheilige van de kerk –, Jakobus de Meerdere, Sint-Benedictus, Sint-Hubertus, Sint-Hendrik en Sint-Nicolaas.

De bozzetto voor Jakobus de Mindere is representatief voor de voldragen beeldhouwkunst van Jean Delcour. Als voorontwerp onderscheidt de realisatie zich door een gedetailleerde afwerking en een uitzonderlijke hoogte. Ze is met veel pathos uitgewerkt, en getuigt van een virtuoos boetseren en een bevlogen barokke religieuze expressie en bewogenheid.

De nog bewaard gebleven bozzetto’s in België bevinden zich voornamelijk in Luikse musea – onder meer in het Grand Curtius; in Vlaanderen zijn geboetseerde voorontwerpen van de kunstenaar echter uiterst zeldzaam.

Plaats van het kunstwerk in de verzameling van het Museum voor Schone Kunsten Gent

De langdurige bruikleen van Jakobus de Mindere van Jean Delcour is een betekenisvolle aanwinst voor de verzameling oude kunst van het Museum voor Schone Kunsten Gent. Het betreft immers een sculptuur die de bezoeker nu ook dicht bij het creatieproces brengt van de 17de-eeuwse barokbeeldhouwkunst. De bozzetto zal immers in eerste instantie – en tijdens de volgende maanden, vooraleer het in het voorjaar van 2023 gerestaureerd zal worden – te zien zijn in de recent ingerichte zaal gewijd aan dat creatieproces (zaal 14) waar 17de-eeuwse olieverfschetsen, gravures en tekeningen van onder meer Peter Paul Rubens en Gaspar de Crayer de bezoeker inzicht geven in diverse stadia van de ontwikkeling van kunstwerken.

In een ruimer verband is Delcour’s bozzetto een belangrijke aanvulling op het beperkte, maar waardevolle ensemble baroksculpturen van onder meer Lucas Faydherbe (De nood Gods, terracotta, inv. 1987-J) en Laurent Delvaux (De heilige Livinus, marmer, inv. 1886-B), beeldhouwers die ook in de geest van de Contrareformatie in de Zuidelijke Nederlanden actief waren.

En het is deze deelcollectie zogeheten oude kunst die het museum, mede vanuit de tentoonstelling Van Eyck. Een optische revolutie (2020), verder wil bestuderen en valoriseren, en ook meer onder de aandacht wil brengen in de vorm van uitgekiende collectiepresentaties en tentoonstellingen zoals de geplande tentoonstelling Theodoor Rombouts. Virtuoos van het Vlaamse caravaggisme die op 21 januari 2023 de deuren opent, treffend illustreert.