Ga naar inhoud (Enter)

'The Arena' - Luc Tuymans

In 1990 hield Luc Tuymans in het Museum voor Hedendaagse Kunst, toen gehuisvest binnen het MSK, zijn eerste grote solotentoonstelling. In 2017 keerde hij terug om er de eerste fresco in zijn carrière te schilderen – niet te verwarren met de talrijke muurschilderingen die hij reeds elders realiseerde. Het is sindsdien een permanent onderdeel van het gebouw en de museumcollectie.

The Arena: een werk met geschiedenis

Voor dit fresco grijpt Tuymans terug naar 'The Arena', een werk uit 1978. Centraal in beeld staat een moeilijk te onderscheiden theatrale scène die bestaat uit een vaag beschilderde achtergrond en een fotocollage van onherkenbare figuren. Links in beeld zien we een silhouet dat naar het beeld kijkt als naar een projectie.

Na zijn kunstopleiding studeerde Luc Tuymans in de jaren 1982-1985 kunstgeschiedenis. In deze periode experimenteerde hij uitsluitend met film. Van The Arena maakte hij toen een diorama, dat hij gebruikte voor het realiseren van een film in super 8. In 2014 werden stills uit deze film gebruikt voor het een sequentie van zes grootschalige schilderijen. Deze gebruikte hij als basis voor de fresco.

Cinematografie in kalk

Om het cinematografische effect nog te versterken, koos Tuymans voor zijn fresco een lange convexe wand en een kopse eindmuur. Hierdoor ontstaat de illusie dat de beelden in cinemascope aan ons voorbijtrekken. In de drie fresco’s zien we dezelfde scene vanuit een verschillend standpunt.

De sterke licht-donker contrasten, die oorspronkelijk het resultaat waren van de spot die op de camera gemonteerd was, verwijzen hier naar het dramatische licht uit de zwarte schilderijen van Francisco Goya. De dubbele betekenis van de titel - een arena is zowel een strijdperk als een toneelscène - benadrukt de ambigue plaats van de toeschouwer, een positie die afhankelijk is van het verlangen dat zijn kijken animeert.

Een fresco?

Een fresco is een muurschildering die op een verse (a fresco) en nog natte pleisterlaag geschilderd wordt. De centimetersdikke laag wordt op de naakte baksteen aangebracht. Deze moet stabiel, droog en vrij van opstijgend vocht zijn en gedurende geruime tijd aan de lucht zijn blootgesteld. De muur moet verschillende malen worden natgemaakt om een goede binding met het fresco te verzekeren.

In de 15de eeuw werd de tekening door middel van een karton met een graveernaald ingegrift. Vandaag gebeurt dit door projectie. Terwijl het pleisterwerk droogt, worden de pigmenten geabsorbeerd. Het schilderen moet snel gebeuren, omdat het pleisterwerk in één dag droogt. Naarmate de pleisterlaag indroogt, worden de kleuren lichter.