De oude ridder, 1896

Vanaf 1879 publiceerde Odilon Redon zijn eerste albums met lithografieën. Op dat ogenblik stond zijn werk in het teken van het ‘zwart’: in zijn houtskool- en potloodtekeningen en zijn lithografieën tastte hij de intensiteit van tonen van de kleur zwart af. Redon schreef hierover zelf: ‘Die vreemde lithografieën, vaak somber, duister en met een weinig verleidelijke uitstraling, verwijzen naar de geest van de stilte.’ Na 1899 ruilde Redon de monochrome grafiek voor een meerkleurig universum dat van een mysterieuze animus doordrongen bleef. De lithografie De oude ridder uit 1896 maakt deel uit van de laatste reeks werken in zwart. Rond die tijd vinden we niet langer monstrueuze wezens terug die hij in zijn vroegere werk ontleende aan de Japanse kunst en aan de Capriccio’s van Goya. Vanaf dan stelde Redon de zoektocht naar de ideale schoonheid voorop. De ridder, gezien in profiel, wendt zich af van de heldere zone in de diepte waar zich het silhouet van een naakte vrouw aftekent met naast haar een sfinx. Hierbij staat de vrouw symbool voor de vleselijke liefde en de sfinx (waarschijnlijk) voor vreemde religies. Deze vreemde, poëtische evocatie vindt zijn oorsprong in de wereld van Maurice Maeterlinck maar ook in deze van La tentation de Saint Antoine van Gustave Flaubert waarvoor Redon in hetzelfde jaar een reeks etsen publiceerde. Het gebruik van het lithografische zwart in De oude ridder verleent aan de prent een fluwelig karakter.