Jupiter en Antiope, ca. 1620

In Jupiter en Antiope bracht Anthony van Dyck een van de talrijke escapades van Jupiter in beeld. In de Metamorfosen van Ovidius lezen we hoe de oppergod, vermomd als sater, de nimf Antiope zwanger maakte van een tweeling. Van Dyck beeldde het moment af waarop Jupiter, vergezeld van zijn vaste attribuut de arend, de argeloos slapende Antiope bespiedt. De erotisch getinte voorstelling kan begrepen worden als een ode aan de vruchtbaarheid, maar ook als een veroordeling van losbandig gedrag. Dergelijk mythologische taferelen boden kunstenaars een alibi om zonder schroom naaktfiguren uit te beelden. Jupiter en Antiope is een jeugdwerk van Van Dyck en een van de weinige mythologische voorstellingen van zijn hand. Het is een typisch bravourestuk waarin Van Dyck zijn virtuositeit in het schilderen van naakten en kostbare stoffen kon demonstreren. Hij boekte er veel succes mee. Er zijn verschillende versies van en Rubens zelf bezat er een tot aan zijn dood.